• Het begin aan de Baan
• Generaties Antoon
• Stamboom in ’t Groen
• Waar woont de in ’t Groen?
• De naam in ’t Groen
• In ’t Groen of in ’t Groen?
• Afkomstig van Loon?

Het begin aan de Baan

Op 15 mei 1931 koopt Toon in ’t Groen de hierboven staande boerderij aan de Baan van Pieter Meeren. Hij gaat er wonen met zijn vrouw Anna Roelen. Ze krijgen er 4 kinderen, die er ook opgroeien.

Rechtsboven staat zoon Antoon. Die is geboren op 30 juli 1933 in de Baan 16. Die zal later de boerderij overnemen, en er met zijn vrouw gaan wonen.
Zijn zoon Anton: “Alleen in het begin had ons pa een paar varkens, dat werden al snel alleen koeien.
In het jaar van mijn geboorte was het erg droog en is hij overgeschakeld van melken naar vleesvee.
Daarnaast hebben ze aardappelen verkocht, suikerbieten en mais geteeld als voer voor de koeien.”

Als het fysiek niet meer lukt, houdt hij liefdevol nog 2 koeien, met de namen Mevrouw de Rooy, rechts en Mevrouw Kroelen, links.
(Foto Anton in ’t Groen)

Zijn zoon Anton met Mevrouw Kroelen – die deed haar naam eer aan.
(Foto Anton in ’t Groen)

Als die uiteindelijk weggaan, is het triest. Zijn zoon Anton heeft dit heel persoonlijk verteld op zijn site en die van Anne: De laatste koeien – Siejoe Daily, De koeienstal – Siejoe Daily, Het is goed zo – Siejoe Daily

Na Toon in ’t Groen kwam zijn zoon Antoon in ’t Groen in de boerderij. Anno 2024 woont de kleinzoon Anton in ’t Groen met zijn vrouw Anne in de boerderij, samen met zijn moeder Fien Pijnenburg.

Inmiddels is de boerderij verbouwd, waarbij Anton en Anne in de ouderlijke woning zijn ingetrokken en de inpandige stal is gaan fungeren als kangoeroe-woning voor vader en moeder.
Na het overlijden van zijn vader woont moeder er nog altijd, en blijft het een komen en gaan van familie, oude en nieuwe vrienden.
Zoals Anton zich de zaterdagen herinnert “Een keuken met een ronde tafel waaraan veehandelaren, jagers, vrienden en familie de sterkste verhalen vertelden”, zo herleven deze dagen tot op de dag van vandaag.

Generaties Antoon in ’t Groen

Aan de Baan hebben zo al 3 generaties in ’t Groen gewoond sinds 1931: Anton nu, zijn vader Antoon daarvoor, en daarvoor zijn opa Toon.
Wat opvalt is, dat het 3x een “Antonius” is. Ik ben benieuwd of er daarvoor nog meer generaties met die voornaam waren, en waar ze woonden voordat ze naar de Baan trokken.
Wat heb ik kunnen vinden: hier volgt het schema met de generaties, vanaf de vader van Anton.
Wilt u de generaties in verhaalvorm lezen, klik dan hier.

Stamboom in ’t Groen

Eenmaal begonnen kan ik het dan niet laten om de familie verder uit te zoeken. Ik vond in de Wazerweijen van Heemkundekring De Heerlijkheid Dongen van 1982 nummer 2, pagina 2-8 een artikel van Peter van Tilburg over de Dongense familie “in ’t Groen”. Dat was een prima hulp.

En van mijn vrouw heette de overgrootmoeder Anna Catharina in ’t Groen. Zij is geboren op 29 januari 1861 in Oosterhout, en getrouwd met Adrianus Snoeren, en 1 van hun kinderen is Jan Snoeren. Dat is de opa van mijn vrouw. Zou zij misschien ook tot die stamboom horen?
En na het overlijden van mijn vader trok mijn moeder, Jeanne Dekkers, nog vele jaren op met Piet in ’t Groen, ofwel Petrus Antonius in ’t Groen, geboren in Dongen op 14 april 1924. Misschien ook?

Hier volgt het schema met wat ik heb kunnen vinden. Wilt u in het schema zoeken op Antonius, geboren 30 juli 1933, de vader van Anton, dan kan dat met Ctrl-F.
Wilt u in het schema zoeken op bijvoorbeeld Anna C. in ’t Groen, of Petrus A. in ’t Groen, om te zien of die voorkomen in de stamboom, dan kan dat ook met Ctrl-F.

Wilt u de beschrijving lezen, dan kan dat hier. Het is veel tekst. Wilt u in de tekst zoeken op bijvoorbeeld Anna Catharina in ’t Groen, of Petrus Antonius in ’t Groen, om te zien of die voorkomen in de stamboom, dan kan dat met Ctrl-F.
Wilt u zoeken op Antoon, dan kan dat op dezelfde manier.

Dan kies ik uit het bidprentjesbestand van Heemkundekring De Heerlijkheid Oosterhout willekeurige 5 in ’t Groens, en kijk of zij tot de stamboom horen. Zijn er misschien nog andere “stammen” van In t Groen?
Daarna nog 5 uit Online-begraafplaatsen.

Deze heb ik uitgezocht en met Ctrl-F kunt u ze terugvinden in het schema of in de verhaalvorm lezen, klik dan hier.

Dus: een andere “stam” heb ik tot nu toe niet kunnen vinden.
Maar er zijn er nog zoveel om na te gaan, zie ook hieronder, dat het niet uit te sluiten is.

Bij het uitzoeken van de laatste, Petronella C. in ’t Groen, kwam ik tegen:

Met hun handtekeningen:

Waar woont de in ’t Groen?

Anton: Ooit toen ik bij Rabobank Oss werkte en de telefoon opnam, zei de onbekende tegen mij: “In ’t Groen? Dan kom je uit Kaatsheuvel of Dongen.”

Aangezien ik zelf uit Dongen kom, weet ik dat er heel wat zijn met de naam In ’t Groen.
Dan eens gaan zoeken:
In 2007 zijn er in Nederland 639 volgens het CBG met die naam. Dan moet ik wel zeggen 549 met in ’t Groen, en 90 met In ’t Groen.

Dan zijn er in Dongen al 164, in Loon op Zand, (met Kaatsheuvel) 80. Maar toch wonen in de plaatsen in de buurt flinke aantallen. In totaal 435 van de 639 in heel Nederland.
Buiten dit gebied zijn Amsterdam met 12 en Eindhoven met 10 nog een paar plaatsen met veel naamdragers.
Dus met : “Dan kom je uit Kaatsheuvel of Kaatsheuvel”, was er zeker een flinke kans, dat het klopte.

Besef dat ik me niet goed raad wist met: Is het nu met een kleine letter of een hoofdletter. Misschien ook nog iets om uit te zoeken.

De naam In ’t Groen

Waar komt die naam vandaan?
Volgens het CBG is het een adresnaam, ofwel het heeft te maken met waar deze mensen woonden.
Het doet me denken aan de naam Groenstraat. Volgens Chris Buiks heeft die naam waarschijnlijk te maken met het groene beemdengebied waar het naar toe leidde. Die naam is voor het eerst in documenten te vinden in 1742. (De Wazerweijen, 1989-3, blz. 723-724).

Als je het schema of de beschrijving van de stamboom ziet, dan valt op, dat de oudsten geen naam In ’t Groen hebben.
In 1635 t/m 1638 is Geerit Anthonissen met zijn vrouw en kinderen aangeslagen voor het hoofdgeld, een belasting per persoon voor ieder, vanaf 15 jaar. Ze staan vermeld bij de Berghen.

Rond 1642 staat bij Anthonis Gerit Anthonisse, dat hij woonde in de Berghen in Dongen. Dat was het gebied rond wat nu Sint Josephstraat is.
Hieronder de kadasterkaart van 1811-1832. Daarop genoemd Bergen, met Geht van gehucht.

De aanduiding Achter zal gedacht zijn vanuit de Heuvel, dat vroeger het centrum vormde. Dongen kende toen ook de Turkenberg, waar nu het Wilhelminaplein is, en daarna wat we nu De Bergen noemen. Vanuit de Heuvel bezien, lag dit gehucht achter de bergen.

De Sint Josephstraat straat heette tot 1912 Achterbergse straat, zoals hieronder te zien is op de kadasterkaart van 1811-1832.

Op de kaart hierboven en hieronder is te zien dat de bebouwing, huizen en boerderijen, stonden langs de Achter Bergsestraat. Dit is een kaart van 1811-1832, en in 1637 zal de bebouwing minder geweest zijn.
Geerit Anthonissen, zijn vrouw en kinderen zullen waarschijnlijk aan deze straat gewoond hebben.

In de volksmond heet het nu nog: die komt van Achterberg.
Namen die herinnerden aan dit gebied: De RK basisschool Achterberg stond aan de Sint Josephstraat 62. Café Achterberg stond aan de Sint Josephstraat 93. Ze zijn er niet meer.
In 2024 is de oorspronkelijke naam weer terug te vinden in het dan gebouwde wijkje Achter de Bergen, op de plaats van de vroegere JAL fabriek.

Later wordt de aanduiding Bergen beperkt tot het duingebied, overheerst door duinzand, van nu Sint-Josephstraat tot Pastoor Dirvenstraat.

Anthonis moest betalen voor de 2 koeien, die hij had.
Dit staat bij de inning van het koegeld, een belasting die je moest betalen als je 1 of meer koeien had.

Ook in 1657 moet het hoofdgeld betaald worden, de belasting voor ieder, vanaf 15 jaar.
Dan staan dicht bij elkaar geschreven:
Michiel Geerit Anthonissen , met vrouw,
Jan, zijn broer (=Aelbrecht), zijn zus (= Leijsken),
Huybrecht met zijn vrouw,
Peeter met zijn vrouw,
Geerit met zijn vrouw,
Thonis met zijn vrouw,
Je zou denken dat de familie dicht bij elkaar in de buurt woonde.

Dan zie ik in de periode daarna:
Geerit en zijn vrouw Gudula dopen Joannes in Dongen in 1660, en in het doopboek staat dat hij geboren is in Clijn Dongen.
Bij de doop van Aelbertus in 1667 staat dat hij geboren is in Loon aan de Dreef.
Zo staat er bij Michiel dat hij in 1659 dat hij op de Vaert woonde.
Bij Peeter dat hij in 1675 op Klein Dongen woonde.
Huybrecht woonde 1681 op de Vaert.
Hierbij werd de benaming In ’t Groen niet gebruikt.

Klein-Dongen, en Dongen-Vaart zijn laag gelegen, met weilanden, en beemden, ofwel het zijn groene gebieden.
Andere delen van Dongen hebben een heel ander karakter: de Berghen horen tot het zanderig gebied met duin en hei (het zuidwesten). In de zuidoosthoek is het bos te vinden.

Waar zoon Geerit in 1667 nog geen in ’t Groen gebruikt werd: Geeridt Geeridt Anthonissen, gehuwd met Barbara, zijn 2e vrouw, is op 21 oktober 1679 wel in ’t Groen gebruikt:

In 1679 vind ik nog een gebruik van in ’t Groen: Anneke, een dochter van Geerit en Gudula, ondertrouwt met Cornelis.

Vanaf die tijd neemt het gebruik toe. Het zijn wel Geret Geret Anthonissen en zijn kinderen.
Van zijn broers heb ik wel dopen van kinderen gevonden, maar ze in andere documenten niet teruggevonden. Ook geen generaties daarna.

Ze wonen in een groen gebied. Dat lijkt de meest logische verklaring van de naam. In die zin klopt de verklaring van het CBG “adresnaam, ofwel het heeft te maken waar deze mensen woonden”.

Waarom zijn ze die gaan gebruiken? Als ze met hun familie vanaf de zanderige Bergen kwamen, en nu in het groen woonden, is het in ieder geval toepasselijk.
Het kan zijn, dat ze zich hiermee onderscheidden van andere familieleden, die niet in het groen woonden. Maar dan zou ik die eerst moeten vinden, om er iets van te kunnen zeggen.

Niet alle families die daar woonden, noemden zich zo. Het lijkt echt voorbehouden aan de groep van deze stamboom.

In ’t Groen of in ’t Groen?

Volgens het CBG was in 2007 het grootste deel geschreven als in ’t Groen, namelijk 549, en als In ’t Groen 90.
Op de kaarten per naam, zie ik dat die 90 vooral in het zuiden woonden, en de 549 verspreider over het land.
Ik ben gaan zoeken naar In ’t Groen. Het valt niet mee om er te vinden.
Bij WieWasWie krijg ik 6828 reacties.
Bij Regionaal Archief Tilburg krijg ik 3992 reacties.
Ik vind een enkele In ’t Groen (29 nov. 2023):

Tot nu toe vind ik alleen in ’t Groen.

Ik ga kijken in het adresboekje van Dongen uit 1964, met dank aan Henk Oerlemans en Rinus Krijnen. Hieronder het deel met in ’t Groen.

Hierbij komt alleen in ’t Groen voor.
Ik kan niet verklaren hoe in 2007 bij de volkstelling 90x een In ’t Groen vastgesteld is. Ik kan ze niet vinden.
Van de adressengids heb ik van een aantal gekeken of zij ook tot de stamboom behoren:
* Groen Joannes C. in ’t, Bolkensteeg 55
* Groen Laurentius J. M. in ’t, fruitkweker, Bolkensteeg 55
* Groen Laurentius J. in ’t, geb. Ligtenberg Louisa M., Gasthuisstraat 9
* Groen Lambertus J. in ’t, arbeider, Kanaalstraat 1
* Groen Antonius M. in ’t, bedrijfsleider, Deken Oomenstraat 4
Die bleken inderdaad tot de stamboom te horen. Daarbij heb ik er ook nogal wat gevonden aan de Klein Dongenseweg, maar wie dan precies wie is, kan ik door de veelheid moeilijk bepalen.
De 2e en de 5e zijn hier nog niet in het schema of de beschrijving nog niet te zien, omdat ik niet weet of ze nog in leven zijn (vanwege privacy-reden dus).

Afkomstig van Loon?

Is er iets van die familie van voor die tijd te vinden, en waar zou ik dan kunnen zoeken?
Van het gezin hierboven van Geerit Anthonissen heb ik de naam van zijn vrouw niet kunnen achterhalen. Dan heb ik zijn vader Anthonis Gerrits nog.
In de jaren 1642 en 1643 is bij de inning van het hoofdgeld Geerit genoemd: Geerit Anthonissen van Loon.
In 1645 en 1646 is het geld geïnd bij de weduwe Geerit Anthonissen van Loon. In de jaren ervoor niet en daarna niet.
Er was ook een Geerit Anthonissen van Goirle in 1642 en 1643, misschien dat de toevoeging ter onderscheid gemaakt is.

Betekent dit dat hij van Loon ofwel Loon op Zand komt?
Wat kan ik er over vinden?

In de Schepenbank kom ik van 1600 tot 1650 een 21 keer een Gerit Anthonis tegen. De volledige lijst is te vinden bij Geeraert A. Gerritsen in de beschrijving.

Een paar noem ik er hier:
Op 16 mei 1629 is Geeridt Antonissen, als man van Cathatina Antonis Wijtens, bij de verkoop van 1/3e deel van een huysinge ’t Hert, op de Rechte Heirstrate en een aantal akkers.
Op 31 maart 1623 is er een Gerit Anthonis in Loon op Zand bij een verkoop van een heibodem op de Persoonsbank.
Op 17 mei 1622 verkoopt een Gerit Anthonisse in Loon op Zand een stuk land op de Vaert (=Vaartkant, aan de noordkant van nu Kaatsheuvel, is niet Dongen-Vaart).
In 1616 is er een Gerit Thonisse, getrouwd met Thoniske Thonisse bij een deling.

Genoeg kanshebbers, maar zo niet te bepalen of er een juiste bij is.

Bij de dopen gezocht. Vanaf 1608, het eerste doopboek, tot 1650 heb ik alleen gevonden:
02-02-1611: Hubertus, zoon van Gerardus Anthonius
Ook in Dongen gekeken, geen resultaat.

Bij het Dorpsbestuur gezocht. Daarvan zijn wel voor een deel scans beschikbaar, maar weinig indexen te vinden, en kost zoeken heel veel tijd.
Een aantal kleinere daarom doorzocht.
1648 Jan Gerit Thonis nieuw land is ierstmael geseth op 3 oirt (belastingkohier voor nieuw land op ’t Craenven (Inv. 647, pag. 5))

Als de scans via ocr reading in kaart gebracht zijn, is waarschijnlijk meer te vinden.